AVTONOM.ORG  
 

 

 

 

(-)

 

""

  2002

Moshe Goncharok

 

ASHES FROM OUR FIRES

 

Historical Survey of the

Yiddish Anarchist Movement)

 

Published by "Problemen"

Jerusalem, 2002

 

Printed in Israel

 

 

Ash fun di flamen

 (tsu der geshichte fun der

yidisher anarchistisher bavegung)

 

 

פאַרלאַג "פּראָבלעמען"

ירושלים, תשס"ב - 2002

 

משה גאָנטשאַראָק

 

אַש פון די פלאַמען

 

(צו דער געשיכטע פון דער

(ייִדישער אַנאַרכיסטישער באַוועגונג

 

     -     

 

" "

(, "", 1998).

  

- : , ,

.

, -

  .

.

, !

- .

 

, " "

 

 

Geshafnt durchn lebn ojf lichtike shtegn,

in kamf far frayhayt un mentshn-recht,

nor der rotschisher toit dir geganen antkegn -

dajn neshome far kejnem geven nit kejn knecht.

 

, ""

 

 

   :

   (), , , ""; (), , , "-";     (   ), ( ), - (h) (-); - (); (); , , ; ( , ); - (ז"ל), ,  -

   :

, "Der frajer gedank" (); (The Anarchist Archives Project, - , ); (Kate Sharpley Library, - ); (Centro studi libertari, - ); - (Centre International de Recherches sur l'Anarchisme, - ).

 

 

 

.

.

.

 

 

   - - , I  ., , . .    , ,  , , , , ,       , . 90- . . ,   , -   - ,     ,  , - , , , , , ,  , . , [1].

   1994 .   " " - ,  .     -,   , " "   .[2]

   - .

   ,   , . , , , , , , , , , . , , , . ,    - , , - ,   .

   , , " " . , , , 1880- .,     ,  . , , -, - , .         -    ייִדישע    אַנאַרכיסטישע באַוועגונג  -  .    , ,       . ( ) - (1893-1938)   .    (),   .

       , ,  ,  . , (1870-1919)   (1878-1934) , (1911-1972)   .

   " " ,   . , : " , : " ", "", " ", "  " ."[3]

   ,   (1880- - 1980- .) , , ,   . ,  , - , "" ( "" ), - - .     , , , , , - .

   -, ,   , 1950- .   (   ), . - , -  ,     ,  - , , , ,    ,   ( ) .

       , , , , , , , , ,    - . 1885 1991 ,   .   - -.[4]

     . - , , , , , , -  . .     , , .     ,   . -   .   ,   .

   , ,   (Paul Avrich), .[5] , , , , (     ). , "   " (-) " " (-) 1960-  - 1970- .,   "" .   .[6]

     1995 . ,  , -     , .(Avrich  Paul. Anarchist Voices: An Oral History of   Anarchism in America. Princeton,1995).   " " .

   , ,   (), " -" " : ",   -    .[7] , ,   " ", 1885 - 1932 ., "" (1900-1909 .) ,  (1873-1958).

   - ( - -), , Lexikon der Anarchie - , . Ÿ , .[8] 

       - (), .[9]

     , - (.1929), , - - -, , - , , ,   ,     .[10]

   - . (- , -   ) , . - - " ", .[11]

   1960- - 1990- . , . 1885-1922 . .[12]

   , , " ( )", .[13] : - ;   ;   ; -: -; . 

   1994 .   "   1870 - 1914 ." .[14] , ,         . , , , , , - .

   . "" , 70 . , ,     ( ).   ,   , . ( ) . -, , , " " " ",    ,  - .     , ,   , .[15]

     ,   , , , .[16] -     .[17]  

   1990-     ,   60 - 70 ; - , .  : - . "  " -. ,    , , , .[18]

   , , , , , ,   .

   ,  ( , ),   , , .

   1996 . " .   (I - .)",      . , , , , , , - , .[19]

   1997 .   " "       , 1889 1991 . ,  - , .[20]

   1990- .         , , .[21]

   , ,     ,[22] - . 

   , -, (Institut Internationaal voor Soziale Geschidenis), ,    . , .., , ,  , , (1889-1974),[23] () (1894-1981), [24] ( , 1897-1980), .,   , (, ).[25]

     ( , ,   )   -   ייִדישע וויסנשאַפטלעכע אָרגאַניזאַציע - - , -  ייִדישער וויסנשאַפטלעכער אינסטיטוט -   -  . ,  1925 . , ( , -)   ,  ,     -. , ,  ( 100 .   ). , ,   ("-", "  ", "   ", "- - "). (.. ‎), א, ,   , ( , 5- , -,  1957).   מ .   ( 10 .   ). 1968 .         . 1953 . 12- " " (גרויסער ווערטערבוך פון דער ייִדישער שפּראַך  - ), . ם .   נ , , , , , , , , , . . , ,     (" ", " ").

       , . (  ,    , ,   . . ).  

   א   -   (ארכיון העבודה h-).     , , (-).[26]

     1970- .   .. -  ייִדישע ראַציאָנאַליסטישע געזעלשאַפט - Idishe Ratsionalistishe Geselshaft (- -, , ). , -c .     .  ,    ( 6 )  , -,   ,  - .

   ,   ,     , - ,     .

   ,   - XIX - , .   , , , ,  - , ,  . - ;   . .

   .

 

[1] C., : Publications of KSL (the Kate Sharpley Library), London; Anarchist Archives Project (Periodicals, Books, Pamphlets, Miscellaneous), Jerry Kaplan, Cambridge, MA, USA, 1994 - ...;  Bulletins of the Centre International de Recherchers Sur lAnarchisme (CIRA), Geneve, Switzerland.

[2] Lexikon  der Anarchie = Encyclopaedia of Anarchy / Hg. Hans Jurgen Degen.-  Bosdorf: Verlag Schwarzer Nachschatten, 1994 - ...

[3] , , .2, . .

[4] -  . - (-) , , .. , -;   ,   .

[5] Avrich, Paul. The Anarchists in the Russian Revolution. N.Y., Cornell University Press, 1973.

The Russian Anarchists. Princeton, N.J., Princeton University Press, 1967. An American Anarchist.  Princeton, N.J., Princeton University Press, 1978. Anarchist Portraits. Princeton, N.J., Princeton University Press,  1988.

[6] ( ), ,      (1865-1944); -  ,   () (1904-1985), .; - .. (1842- 1921).

[7] William J.  Fishman. East End Jewish Radicals (1875 - 1914). London, 1975.  Jewish Radicals: from Czarist Stetl to London Ghetto. New York, 1974.

[8] Mina  Graur. Ha-itonut ha-anarkhistit be-yidish   be-Anglia  - העתונות האנרכיסטית ביידיש באנגליה    1885 - 1914 . - Qesher <Communication>, No.6, November 1989. (   - ).

Ÿ : Anarcho-Nationalism:  Anarchist Attitudes towards Jewish Nationalism and Zionism. - Modern Judaism, Vol. 14, No. 1, 1994.  Ÿ  :  An  Anarchist  Rabbi (The Life and Teachings of Rudolf Rocker). - St. Martin`s Press, New York, The Magnes Press, The Hebrew University, Jerusalem, 1997.

[9]     -  (   - ),   .   - - - , -   .   .   :   1941 ., ,   . 1942- ,- 18 ,- . ( ). 1947- ...   , .  1949- . , ,  1953- - ( 6.04.1998). , ,   1967-1979 . .   ( I - .).   מהפכה וטרור, תל-אביב, 1978.  - - -  .. , - ( ), , -, 1978 . (   - - ,   .)   על התנגדות ומרד, תל-אביב,1991  - h - - ,   , -, 1991.     (.41-54). , ,     ( , , , .. ).   - , ,  - ., .

[10] מאתיים שנות  קומונה בארצות-הברית  -  - - -   , -,    , - - TRANSACTION       BOOKS.     1930- .

[11] C.: לזר, לנדאואר, מיהזם - אנרכיסטים יהודים. - יד טבנקין, 1997. - , ( ).   , , - -. , 1997. . . I  - . - .

[12] (1914-1997), , 1997 . , , , . , . ( ), . 1985 . . , "".

[13] Silberner Edmund. Western European Socialism and the Jewish Problem  1880-1918. Jerusalem, 1955. אדמונד זילברנר.   הסוציאליזם המערבי ושאלת היהודים.

[14] Daniel Grinberg. Ruch anarchistyczny w Europie zachodnuej 1870-1914. Warszawa, 1994.

[15] , : .. . , 1969. , ,   , -   .

[16] ..   . , 1993. . ( , . 84-101), , 1996.

[17] 22 ( - )  : ., - 22, 1978 .; ., - 22 28, 1983 . . :   (   ). ... .. -, 1995. , .  406-458.

[18] , -, , (). .: ϸ . (1918-1921 .). - , , 1995 (  -, ). : .. (1918-1921 .), , - 1923. 10 - . .        .  . : , . ϸ . (1918-1921); . ; ... ( - ). - : ,  1996.

[19] .. .  (I -  .). , 1996 (500 ., ). . : (.10-12), (c.63-99).

[20] .: משה גאָנטשאַראָק. צו דער געשיכטע פון דער אַנאַרכיסטישער פּרעסע אויף ייִדיש. פאַרלאַג "פּראָבלעמען",  ירושלים,  1997. -    . , , 1997.

[21] : (2 ) - , , 89,13.06.1995; 91,  27.06.1995; : - 95; - - ( ),   , . 3, 1996; ( ) - , . 5, 1997; -, -   (2 ) - , -, 14.03.1997 - 21.03.1997; - ,  2.05.1997, () - , 28.05.1998; - , 16.10.1998; "" ( "") 29.11.2001 - 31.01.2002; . ( - , - , , , . .    ,  ,  11   .).

: מאה שנים של עתונות יהודית אנרכיסטית. - "קשר" מס'. 22, נובמבר 1997 - Mea shanim shel itonut iehudit anarchistit -  A Hundert Years of the Jewish Anarchist Press. - Qesher /Tel-Aviv/ No.22, November 1997  (Tel Aviv   University, Institute for Research of the Jewish Press); אחרון האנרכיסטים היהודים. -  מקור  ראשון,  גיליון מס.65.  -  Acharon ha-anarchistim ha-jehudim. - Mackor rishon, Bnei-Brak, 9.10.1998.

:   (-), (-) - (   ).

(). - Archivio G.Pinelli. Bollettino 15 ("La stampa anarchica yiddish in Israele" -  ).

[22] C - , :     (.I.R.A. - Centre International de Recherches sur l`Anarchisme, Lausanne -  Geneve), (Anarchist Archives Project, Cambridge, MA, USA), -   (K.S.L. - Kate Sharpley Library, London). .   ,     .

[23] . - -. . 1913-1917 . - . ; 1922 .   -" " (-) ., - " " (-) " " ().

[24] . . , . - "" (), .. ().  1917 ., , . ("h" .).

[25] Jaap Haag and Atie van der Horst (eds). Guide to the International Archives and Collections at the IISH, Amsterdam. International Institute of Social History. Amsterdam, 1999.

[26] ,  , . 1996 . - (   , , ) - (1887-1964),    ,   . 1997 . -  , . , .