AVTONOM.ORG  





( )


 

  - , . - , , , .

   , , - " ", " ", "",   ( - " , " [1]), - . " (XIX-XX .)"[2], , 1996. , . ., ., . .

   : , - -   -, -, .   , (, , , , , ); , , , , , . , "  " , 90% - (1860- - 1880- . .). , , , . , - -, . "-" , , , , : ,  , , , , , ; . - (1900- - 1910- . .)  , , - ( .). .  

 

   (27.06.1869, - 1940, ).[3] 

   . - , . ( ), . . . , (1882 .). , , . , - , XIX . -. 1886 ., 17 ,   -, -,  , , , , . , - . 1880- . " ". , , , . " ". , " "; - ( [4]). . , . 1901 ., -, , - . 1917 . . , 30 , . , - -, , , . - - . , , 1934 . - , . , . ( . .): "", " ",  " ".   " ", 1923 . , , 71 . . .

   (21.11.1870, - 28.06.1936, ).[5] 4-   . , . : , 12 , , . , - - . , . , , , , , 1888 . , , . - - , -. , , . , -, , . " " - " ". "Freiheit", . , , . 1890- - 1930- . . " " . , ., . , , 1970- - 1990- . - . 1892 . , , . , . . 22 . ( , ) - .. 14 . 1906 . , "Mother Earth"  ( ., 1907 .) "The Blast" (1915 .). 1914 . - . -.     . , ( 247 " "). , 1921 .   - (). .   ,[6] , , . 1925 . . "׸ " ( " "), , , , - . . . : " " (-,  1914 ., . , ); " ", " ". 1925 . " ", 1929 . - " ?" , 1936 ., 66 . " ", . . . . .

 

   (9.05.1866, - 17.10.1892, , , ). , [7] ( . . .).[8] - 9 , 12    . . - , ( , ),   . , , . , () "  ", 1882 . .   .  , ; . () , , , - -. " "; "" (1889 .)  " " (1890 .).  - - " h" - " " ( 1886 .). , . .[9] 1890- -1900- . .[10]  ( , 1896 .). 1910 . ( " ", ). -, , 1940- . . 26 . , , .   , , . " " :

 

" .

.

.

,

.

- ,

-   ."

 

, " ":

 

" .

- .

.

,

, .

- ,

!

- .

-

!..

,

,

, -

." [11]

 

 

   (30.09.1873 - 25.12.1915) - ,   . , , .[12] . , , - -. . 18 , 1891 ., . , , : . , -. , , , ( - ), , " ", - " " . . , , , . , . . "Liberty" , "New-York Home Journal". , , - , . , " " (-, 1911 .), , , ,  - 1916 . ( 360 .).  22 , 1899 . . " " . 11 . 15 .

 

   (. - , 1862 - 1923) -   , .   , , , . , -. , , . . , .. 15 . - 1881 .; ,   , . , .. "- ", ( - " ", ). 1886 . , 18 -. , - . "", " ". " ", "- ", " ", " ". 1900 . 1913 . - "". - - " ". . , , , .

   1898 . " " ; - , , , , . " , " (" , "), 1896 . -. . ,  " " 1899 .: " !"

   , , .  6 ""  ("") - -, 1908-1910 .; " " (" ") - -, 1912 ., 3- .; . (-, 1906 .) - (-, 1907 .). 1908 . . 1913 ., "", " " ( 1921 .).  , , , . "" ("") 1920 . .  , (1900 .).

   - . - - ( 1930 .). , , . - " " - , .

 

    - (18 1864, - 1 1939, -) - , , , . 21 . 1885 . 1889 . - "". 1890-1894 . - " ", . , - " ". 1910-1911 . - " ". 1906 . - " -" (18 - 12 1906 .). " ", ., . .; , , , , . 1917 . . 1925 . "", " ". , , , . .  , . . . - . 1957 . - , .[13]

 

 

    (1865-1921) - . "- ", - . , , .. 1881 . . , " ", . 1892 . - . . , . , " ", "-". " " (" "), - , . -. ( , ) . . 1- "", " " (1889 .), ., ., .-. . . 1912 . - - , , , ; " " (" "). " " ("") "". , 1909 . "." ,   ,   - " ". . " " (" ") , ( ). . - -.

56- .[14]

 

    - (. )  6 1866 . , 1941 . ). , ; , " " ..

   - , 7 , 8 , 11 , , .. . 12 , -     , "", "". " ", . , . . . "" " ", . 1887 ., 21 , . , . (1892 .).   -. ., ., ., .

   1890- . . .. "-" (" "). , " ", " ", " ", "", "-", "", . .1890 . . . 1906 .   " ( )", (-, 1906., 48.). , , h, ., - ., ., ..

     , , , " " - ., , , . 1924 . - " " ( "-", -). , , - .   "" ( " " .., ., -, 1909, 258 ). "" " "  (1910., 197.). , , . (3 , - -,  1921 ., 1000 c.).

   1913 . . - " -". , - " " ( - - "", -, 1914 .).

   "", "", .

   ), , 22.03.1870 . , . , . 10 . , . 1888 . . , 1895 . , , , , . "" 1902 . 3 , 1912 - 13 , 1917 - 18 . : , ( " ", " "). " " ( "", -, 1907., 82 .). " "   1900.

 

   (186...-1918) - ,   1880- . . , , . " " -, " ". . , . ..  1880- . . 1891 . , . "" . 1889 . " " , , , - . 6- - . : - " ", - " ".

   , .

   1918 .

    . (; . . ) 1872 . , . . . 1891 . , . 1895 . . , . - . "" ( ), -   , - (1894.). " " (1895.). . "" " ". -, , . , .

     (3.03.1887, - , - 21.08.1964, -, -) - , , , . - . , . - " ", ( " "). " -" (" "). - "" (1908). - , ( ). . 1917 .[15] - . 1917-1918 . - , "". .[16] . "" (, 1986 .), . -, ( ). . , . ..,   ., ,   ( -, ). , , , ( ,  1925 1926.).  - -, , . " " (-, 1941-1958, ), "" (-, 1932-1934, ..) "Problems" (-, 1948-1950, . .). . , , ( ), . 1958 . , -. "-" (- - -, 1960 ., ).

   - 1908 .,   ""; .[17] ( ) 1920- .  - h   (1960 .), (1960 .), h- (. , 1960), - , ;  .[18] " " - " " ( ).

   , , , -, .

78- . - -.

   - (1875, , - 1937, )[19] - ( .) .[20] . - ---, . - - - , , , . -- (). ( ). - - , . - , - , , , , , , (, , , .) ( -). , -    "" ("") . . , 1904 . 30 , , . , . , , , "-." , . . 1915 . - . 1914 . , - . ( 1913 . .-. ,   - ), ( 70-).

   . "h-", - "h "; - , , , , , , , : , , , , , , . , .. , "- ", " ", ".", ".", " ", " ", ".".[21] 1916.   " " (" ").[22] 13 , 36 - .[23] ( ) "- ". , 3000 .[24] "", .. . , , , 1920 . . 1920-1923 .  -  " "; , , - , -, ., . . , ( ) - ".."[25] 2000 .[26] . , . , " ", . , .[27] , " ". .-. .-. , , .   : , , , , ; , , . , , : " -" (" ", , 1907 ., 37 .); " -" (" ", , 1914 .); " " (" ", ., , 1922 ., 48 .); " " (" ", . , , 1922, 40 .); " " (" ", . , -, 100 .).   "- ", " "; " ". "-" (" ", , 1907 .). . - .. (.. "- "). , : , , , , . - , , 4- . (1922-1932  .) - "", "", "", "". . . ""   (, 1939 .).   . 1933.  .   , .   , ; ("-") . -   , .[28]

 

   h - .  1878 ., , , . 1953 . , - , . 9- , - , , . 12 14 . , . ,   . , . , - - 4 . , , - . , , , . , . 1903 . , , ; , .-.. 1905 . " " (" ") - , , " h" (" "). , , 10 -  , -. " ". 1920 ., , ; , 1921 . , , . . .. "- " (, 1945, 557 .).[29]

 

   () 1864 . , ,[30] , 1941 . . . - [31]  16 . , . . . , , ; , , - , . 1883 . . , , "-". ;   . , , , , - 1888 . . . ; , , , . - " h" (1889 .) ; . 1880- - 1890- . . , , - " ", ( ., - .,  - .-., .). - ( 1894 .). 1898 - " -" " h"; - " ", "", " " ( 1895 . . -), - , , ("", " ", - 1900-1901 ., " ", - 1902-1903 .). , - , . . 1912 . , " " - (, ). , - -. , , " -" (" ").

   : , .. ( " "), -; "" 1922 . .., ., ., .. ( , " "). , , , . "" " ".

   . , , "" . .[32] " " ( , 150 ).

(60 ) 1925 . , , , .

   , , - XIX - .

 

     (1853 - .1915 .) - . , 17 , ; , , , - " ", " ", "". , , 1882 . , . ; , " ", ,  . 1889 . " ", -, - " h", "- -", -. "h" 25.02.1889 ., - . ., . -, , : , ., . (), ., .-. .   . 1890 . - - " " ( - , , ), . , . " " (). , , "", 1889-1890 . " h" " "; 1893 5 " " " " (8  ).[33] -. ( . . " -" . .).   - " " (-, 1911 .).

 

   () , , , 1879 .   , 14- , . 16- , "Munca" (""), "Revista Ideii" (" ")  "Viitozul" (""). - 1901 . - " -h" (" h")[34] , , "h",  . 1902 . , 6 . 1903 . , " " - " ", "". 1906 . , " "   "Jewish World", (, "" ). 14 "-" ( , .., .).   1910 -1913 . - - "". 14.09.1913 . - " ". 1920-  . .[35]

 

     1873  . , - (.1850-1914 .), "h-", " " () - . , .

   , 1889 . . .1890 . . "h-", "h-" "h-"; 1896 . " ". 30- ""   1896 . . 1897 . " ",[36] ., 11- . 1899 1904 . - ""  " ", "h-". , "", , " " "" ( . ), . , . "" , , "" ("h") . " ",  . . - .., ., ., ., , . ( 8 ), .; .; "" ; " , " ( " ", 1906 .); .. ( . .   . - "- - "); .; .. - " ", " ", " " , . "- -" (" "), - . ., , 1908-1913 ., 18- , . ( 1911 .). , "" " ", . . . " ", . - () - " ", -, 1904. -, " ", 1920 . ( ., - , . .);  ( , .). ( ): " " - (- , -), " " (- "", -). . . . , - " ", ; "-".

   ; . - , .-., , .h, ..

   ,   , " -" (" ") " ". " ", -  1940  .

 

   , . , 1886 . , , . ; . " ", . 1903 . . . " ", , ; " ". " h" (" ") ( ), "h", -. 1920 . - " ".

 

   - . 186... . . . 1880- ., 20 ,  , , -, - . , - . . . 1905 . -, ; , .  "" - ., ., , . . . ..   , , .

 

   . ( - ) . 1874 . , . , - 13- - - . ; - , . , 18- , , (- , ).   20- . ( " "); , , , .[37] , , -. , . " ". , , , . ,   .. ( ). " " (" ") " " (1899 .). 1903 . , .. " " (" " , "   "), " " ( - .), " " ( - ), " -" ( ),   .  1- , - , , " ", . 1920-1922 . , . " " 1920- . ,   .[38]

 

   18.12.1892 . , 1952 . -. , (" "), (   ). , - , ; , 1910 . . 1910-1911 . , "h-" ("", ""). 1-   , . 1916 .   "-h", "-h -" . 1918 ., "- ", - " " (96 , ). 1918 . " . ". , 1919-1921 . , . - (" ",1921). (, 1921 ., 250 ), - , 1920- . 1923 ., , , -, ; , - , "", "", " ", "", "", "" . . (  .. ).[39]

   " ". . ,   . ..

 

   ()    1867 ., . , , . ( ). , -, , , , , , . . . ; 3 , 12 - . ; -, , , ; - . "h-", ; , , ,   ( ). , . 1886 . - "- " . - .. ( 1887 ), , . , . ,   - , . . " ".   " ",   ; " ". 1893 . , -,   ;  , - " ". - ( ), "The New York Evening Mail" (1923 .); , 1900 . . - - , , , , . " " (" " (1921 .) . 1900-1920- . , " ". " " .. ( ), ( ). -  .   (.).[40]

 

   . ( - ) 24.02.1883 .[41] , , 1945 . -. , -, , - . 11 ( ) -. - . . 1899-1900 . . 1904 . , ,   -. 1905 . , , , , .  - (.1908-1909 .) .- (- ). . 1911 . "" " " ..[42]  , , . , " " (- , , .1911 .). 1911 . -, " " ( 1912-1919 .). ( "" ). " ", " ", "", " ", "". 1922 . , " ".   , , . , , .. , 1920-, -.  ( ). (, )   , " " (" "). . .

 

   13.06.1864 . , . , , , , . (. ). 8 , , . , . , , , , , 1889 , . , , , . - " - -" ("- ", 25.06.1886 . ,  ). , ; . - " " (" "), 27.01.- 20.06.1890 . (. ).[43] , , , - - , , , . . " "   ( ). , ( -, ), .

   () - - . 15.09.1858 . , , . , -, , . 4 12 , -   . , , , h, ; . , , ", ".[44]  , . 1882 ., , . , , , - . . , , .. - ( , ) , , . h ). "- " (1887-1888 .). " "   1890 .   - ( -). " " -   1904 ., 1906 . , , - ; " " (" "). (1917 .), - " ".   ,  , ( 1921). 1920- . - .  1880- ., , - . 1888 . " ". (. . 1890 .). .-. " ", ( h). "". , - "h", " ", " ", " ".  - ( .). "-... ( 1860-1882 .)", - ., ., -, 1926 ., (379 .) . XIX - ., , , . .  - "- ..." (1928 ,  463 ).[45] 1933 .

 

   - - , " ", . , " (1898  .) "-" (1900 .), .   1913 . .

    - (1886 ., -  1938 ., ) -     . . -, (1806-1856.). .   .     ,[46]  , , . 1917 ., , , , . 1918-1919 - . . , .. ,   1920 .   . , ., . , . , 25  1926 . . . ; - , Ҹ, . , .[47] , , , , . . , ., . . - .[48]

   . " " (" ", , 1920 .), 1914- 1916 ., 1917-1919 . - "- " ("",""). , , , . . " " " ". 1950- - 1960- .[49]

   .-. , , .[50]

   . ,   . " " . - .-. (.). 1937 . .   , . 1967 ., , , .[51] (.), 1920- .[52]( ). .-. c .

 

   (, ), - . 1892 ., - . 29.03.1975 ., -. -, , .   , 1911 . . . . - (), " ", " " (1919-1921.). - "", .. 1928 . - . 1934 . - , . . 1928-1934 . - (-, ). , . 1934 - 1940 . - " ". . - .

 

   () - . 1895  .   , . , - . -, 15.10.1977 . 1912 . , , . . " " ( ) -. " ". " " - " -". - "-".

   : "  " (" "), .-., 1948 .; " " (" ") - .;   " ", , .-., 1952 .; " " (" "), .-., 1978 .,- .

 

   . (- ) - .2.01.1892 ., - .24.09.1963 ., -. , , , -. , . .   , , , , . "-" (1907 .). 1910 . - " " ( -, ). , , . . .-. . 1912 . -. "", "", "", "", " ", . , - . ,     " ". . " " (-).

   : " " (" ") - , -, 1957 .,  226  .; " h" (" ") - , -, 1959 ., 359 .) ; " - ", , - , 1963 .; " " (" "), , - -, 1963 . 1966 . -   ( , - "-", 205 .). 1962 . - "-" - , 70- (214 .). 35- , - ""("35 .", - 21.08.1998 .,   ), -  - " " .

   , .[53]

 

   h () - . 26.12.1904 ., - . 13.12.1985 ., -. , - - . 1925 . , 1930 . , 1940- - -. " " (), " " (-), " " (), " "  (-), "" (-).  1951-1955 . - , 1975-1977 . - . - "", "- ", "", "", " ", " " - -. . " " (" ", -, 1965-1975 .). ., , 1960- . . : ., ., ...[54]

 


[1] זלמן רייַזען. לעקסיקאָן פון דער ייִדישער ליטעראַטור, פּרעסע און פילאָלאָגיִע. ווילנע, 1926-1929.  -  . , . , 1926-1929, 4- . : לעקסיקאָן פון דער ייִדישער ליטעראַטור און פּרעסע. וואַרשאַ, 1914.  -  . , 1914.

[2] . . (XIX - XX .). , " ", 1996, - . " " (.63-99).

[3] .: Lexikon der Anarchie, - . . : Paul Avrich, Anarchists in the Russian Revolution; ,   , , .1.

[4] .. " ...", .78-80.

[5] . , .: Lexikon der Anarchie, ; Paul Avrich, The Anarchists in the Russian Revolution; , , , .1.

[6] , . . ., 1994, . 53-54: " ... , - . , 21- . , - . , . , - . , - , , : , ". - , . . -   () (1891, - 1971, ). - , - . - , ; . 1973 . - . .  .

[7] יוסף לודען. די לעגענדע - דוד עדעלשטאַדט. - שטורעם-גלאָקן. תל-אביב, "פּראָבלעמען", 1986, זז.118-112.  -  .. - . - .: - ( ), -, "", 1986, .112-118.

[8] .: חנה מלאָטעק. די לעגענדע דוד עדעלשטאַט. - פאָרווערטס, 31.01.2002.   -  . - . - "", 31.01.2002.; אורי קריץ. וועגן די פּאָעזיִע פון דוד עדעלשטאַט... - טאָפּלפּונקט, נומ.4    -  . ... - ". , ", 4, -, 2001 ( ). "Poetics of Anarchy", Frankfurt, 1997.

[9] " , -". - ., ..., .720.

[10] . , " ", " ", ", , ...", " ", . - ., ..., .719-720.

[11] נ.ב.מינקאָוו. פּיאָנערן פון ייִדישער פּאָעזיִע אין אַמעריקע. באַנד 1. ניו-יאָרק, 1956, זז.98-92.  -  ... (" "), .1 - " ", -, 1956, .92-98.

[12] ., "...", : " - , ( ") - ". - .1, .194.

[13] Abba Gordin. Shaul-Yosef Yanovski - zein lebn, kemfn un shafn. L.-A., Komitet fun Sh.Yanovski, 1957. (".-. - , ").

[14] משה גאָנטשאַקאָק. הלל זאָלאָטאַראָוו - צו זייַן אַכציקסטן יאָרצייַט. "פאָרווערטס", 18.5.2001.    -  .. " - " (" -   "). - "", 18.5.2001.

[15] פּ.גדליה. קעמפער און דענקער. פאַרלאַג אשו"ח - תל-אביב, 1963.זז.119-101.  -  .. ( ). - , -, 1963. .101-119. . , ., , "" 1960- . - , - - ( ), . ., , 1930- ., , , (.176).

[16] . - , , " " ( ..), " h-" ( . ), " " ( . ).

[17] אַבאַ גאָרדין. מכתב גלוי אל מוקירי החנוך הלאומי.  וילנה, תרס"ט. גן טיאטרוני לילדים בני 5-4 עם תוי נגינה. וילנה, תרס"ט. מוסדות הילדים. וארשה, 1910. אלפו משחק. וארשה, 1912. ספרות הילדים (תרבות אחרונה). וילנה, תרע"ז.     -  . , . -.

[18] . 46 , , , 15 , - () . . 5 " " (., 1921, ), 4 .

[19] . (" , ", ) - .-. 16.08.1875 .; " ", - 22.01.1875 ., 25.12.1937 .; "" 50 (1968 .) .- () , 25.08.1937 . (, ).

[20]    10.02.1978 הצפה.אברהםפ ביק. מהפחן ואיש שרשים  -  . - (" ") - "h-", 10.02.1978 ( 40- ). . : יעקב מאיר זאַלקינד ע"ה . - די אידישע צייַטונג. בוענאָס-אייַרעס, 23.01.1938.  -  "- " (-) - " ", -, 23.01.1938.

[21] L.Hein-Shimoni, "D-r Y.-M.Zalkind." - "Problemen" 50, 1968.

[22] . ("h-", 10.02.1978), "אידישע אַרבעטער שטימע"  - " " (" ", " ").

[23] . . , . .4, " - ".

[24] .

[25] מ.ליפּשיץ. אַ ציוניסט - רעדאַקטאָר פון "אַרבייטער פרייַנד". - פ.אַ.ש., 15.01.1966.    -  .. - " ". - " " (...), 15.01.1966, .31 ( 1946 ., ..-.).

[26] .. ..., .1. " -".

[27] "Problemen" 50, 1968. .- () .

[28] ספר קוברין (מגילת חיים וחורבן). תל-אביב תשי"א. ( ). - . -, 1951, .240-353 ( .-., .351).

[29] יוסף קאַהאַן. די ייִדיש-אַנאַרכיסטישע באַוועגונג אין אַמעריקע (היסטאָרישער איבערבליק און פּערזענלעכע איבערלעבונגען).  פילאַדעלפיע, 1945.   -  h. - (h ) - () ( ). , " ", 1945. " ", 273 " ", 40- (11 1905  - 11 1945 .).

[30] (1885 ..), 1920-1921 ., "h", .

[31] - (1843, , - 1910, ) - "h". " ". , , . (1885 .), (, 613- ), ( ). 1865 . , - , ( , ). "h-" (1867, 1869 .). , , , , . 1869 . . 1871 . " " ( " -" (" "), , , , . , . , , . 1880- . , , . , . " ". : " , , ".

[32] .. "...", " ", .523-524.

[33] , " ", .1230-1231.

[34] דגל מחנה יהודה

[35] ., "...", .388-394 ( ).

[36] , " h", .164.

[37]  חיים ביידער. ווער איז געווען לייב מלאָטעק? - "פאָרווערטס", 12.03.1999.  -  . ( )? - "", 12.03.1999.

[38]  - . - - ( ). , , -  "".

[39] , , , "..." . ( " ", .132-135). , , .

[40] ., : ., "Di geshichte fun der idisher arbeiter bevegung" (" "); " 60- ( ) - , 9.12.1927 .; ., "...", .396-399.

[41] "..." .. - -, 1950 . - 1884 .

[42] , "..." .: "" 1900-1909 .

[43] "..." ., 23 "". - . .1, .409.

[44] ., "...", .515.

[45]  ישראל קאָפּעלאָוו. אַמאָל אין אַמעריקאַ. וואַרשאַ, פאַרלאַג ח.בזשאָזא, 1928.  -   .  ("- "), , - ., 1928 .

 

[46] שלום שוואַרצבאַרד. אין קריג - מיט זיך אַליין... שיקאַגע, 1933.   -   . - ... (" - ..."). . ., , 1933 . (260 ).

[47] (1926-1927 .) "" (), -, .

[48] "", 24.01.2002 . ( - ", ").

[49] ., : , 15.12.1968, .5.

[50] .. ..., .66-67, 90-93. : .. . - ". ", , .5, 1997 ., .16-22; .. . - "" - "", -, 31.01.2002 . ( ).

[51] "Problemen" 46, 1968 . .-. 7.12.1967 .

[52] CZA, A303/27. . , ( 1930 .). - CZA, A303/98. "" - ""  (-) 31.01.2002 .

[53] -, . - -, 1913-1914 ., : " , , , , , ... , . , - ." - .: Almi."Sotsialistn, anarchistn un kritikers". - "Cheshbn un sach-hakol. Zichrojnes un cheshbojnes", Buenos-Ajres, 1959, p.79.

[54] לעקסיקאָן פון ייִדיש שרייַבערס. ניו-יאָרק, "ייִדיש-ליגע", 1986, זז.278-277.   -   - (" "), . , -, - "-", 1986, . 277-278. - " ".